شروع کارزار پیمان جمعی برای عدم استفاده از اینترنت طبقاتی

با توجه به فیلترینگ گسترده اینترنت در ماه مهر سال 1400، کاربران و فعالین فضای مجازی و صنعت ICT با ایجاد یک کارزار، مخالفت خود را نسبت به اینترنت طبقاتی که به عنوان اینترنت ویژه، باز و حرفه‌ای توسط مسئولان مطرح شده است، اعلام کردند. این موضوع که قبلاً بارها در مطبوعات و به واسطه مقامات مختلف مورد بحث قرار گرفته است، مجدداً بحث و جدل را بر سر زبان‌ها آورده است. هرچند که ایجاد دسترسی خاص به اینترنت برای اقشار مختلف تا حدی معمول است، اما این احتمال وجود دارد که در سال جاری به عملی شدن این موضوع بپردازند.

پیرو همین امر، کارزاری با عنوان «پیمان جمعی برای عدم استفاده از اینترنت طبقاتی» به‌راه افتاده است:

ما امضاکنندگان این کارزار مخالفت شدید خود را با «اینترنت طبقاتی» تحت هر عنوانی نظیر اینترنت ویژه، اینترنت حرفه‌ای و… اعلام می‌داریم و پیمان می‌بندیم که از این امکان تبعیض‌آمیز استفاده نخواهیم کرد.

ما نسبت به خطرات و تبعات استفاده از مواهب این آپارتاید نوین هشدار می‌دهیم و آن را نوعی رانت جهت تطمیع نخبگان و متخصصان جامعه می‌دانیم. همچنین تأکید می‌کنیم که دسترسی آزاد به اینترنت بدون فیلتر، به صورت برابر و برای همه، تحت قوانینی در چهارچوب حقوق بشر جهت حفظ حقوق کاربران و کسب و کارها، از حقوق بدیهی شهروندی است و هیچ کس حق ندارد با رویکردی قیم‌مآبانه تصمیم بگیرد که چه کسی حق استفاده از چه محتوا و خدماتی را دارد یا ندارد!

ما، با هر شغل و هر سطح از تحصیلات،  همه برابریم و همدلانه علیه تبعیض می‌ایستیم.

در دولت سیزدهم، بحث اینترنت با سطوح دسترسی متفاوت برای اولین بار در تیرماه 1401 مطرح شد. وزیر ارتباطات در یک برنامه زنده تلویزیونی اعلام کرد که فیلتر برخی پلتفرم‌ها برای اقشار خاص همچون اساتید دانشگاه رفع خواهد شد. پس از گسترش فیلترینگ در پاییز سال گذشته، برخی نمایندگان مجلس به ایجاد دسترسی متفاوت برای اقشار مختلف اشاره کردند. سپس اینترنت طبقاتی در آیین‌نامه حمایت از فریلنسرها نیز مطرح شد و اتحادیه فناوران رایانه تهران با انتشار اعلامیه‌ای اظهار داشت که اعضای این اتحادیه می‌توانند از اینترنت بدون فیلتر بهره‌مند شوند.

معاونت حقوقی وزارت علوم از رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی عالی خواست که فهرست اعضای هیئت‌علمی خود را برای دریافت «اینترنت باز» یا همان بدون فیلتر ارسال کنند. پیشنهاد ارائه اینترنت باز به این اقشار در راستای جدیدترین مصوبه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه بود. معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز اعلام کرد که تا دو یا سه ماه آینده، فعالین دانش‌بنیان قابلیت دسترسی به اینترنت حرفه‌ای را خواهند داشت.

دولت سیزدهم به دنبال اعمال اینترنت طبقاتی است، اما این موضوع باعث انتقادات زیادی شده است. برخی معتقدند که اینترنت با سطوح دسترسی متفاوت می‌تواند به ایجاد تفاوت‌های اجتماعی و اختلافات طبقاتی منجر شود. همچنین، مخالفان اینترنت طبقاتی معتقدند که این امر باعث افزایش تعداد فیلترینگ‌ها و محدودیت‌های دیگر بر روی اینترنت خواهد شد و افرادی که از اینترنت با سطح دسترسی پایین استفاده می‌کنند، به نفع کیفیت و سرعت اینترنت قربانی خواهند شد.

با این حال، دولت با ارائه اینترنت حرفه‌ای و بدون فیلتر برای افرادی که در حوزه دانشگاهی و دانش بنیان فعالیت می‌کنند، تلاش می‌کند تا این افراد به خدمات بهتری دسترسی داشته باشند. همچنین، اینترنت با سطوح دسترسی متفاوت به صورت رسمی در آیین‌نامه حمایت از فریلنسرها به عنوان یکی از راهکارهای مبارزه با بیکاری اعلام شده است.

با توجه به مخالفت‌های مطرح شده، زمان و شیوه اجرای اینترنت طبقاتی هنوز مشخص نیست و باید منتظر تصمیمات بیشتر دولت در این زمینه باشیم.