امیر الحاجی، مدیرعامل اسنوا ونچرز در گفت‌وگو با ایرانیان استارتاپ مطرح کرد:از سرمایه‌گذاری استراتژیک اسنوا ونچرز تا شکل‌دهی آینده اکوسیستم استارتاپی ایران
اسنوا ونچرز، بازوی سرمایه‌گذاری گروه صنعتی انتخاب، با رویکردی استراتژیک به دنیای استارتاپ‌ها قدم گذاشته است. این صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر با تمرکز بر حوزه‌هایی مانند پراپ‌تک، سلامت دیجیتال و تجارت الکترونیک، در تلاش است تا ضمن تقویت زنجیره ارزش گروه انتخاب، به رشد و توسعه اکوسیستم استارتاپی ایران نیز کمک کند. در گفت‌وگویی اختصاصی با امیر الحاجی، مدیرعامل اسنوا ونچرز، به بررسی معیارهای سرمایه‌گذاری، مزایای همکاری با این صندوق، چالش‌های پیش رو و چشم‌انداز آینده اکوسیستم استارتاپی ایران پرداخته‌ایم.
در این مصاحبه، الحاجی به طور مفصل به سوالاتی درباره استراتژی سرمایه‌گذاری، روند ارزیابی استارتاپ‌ها، حمایت از آنها در شرایط دشوار و نقش اسنوا ونچرز در شکل‌دهی آینده اکوسیستم استارتاپی پاسخ داده است. همچنین، او به اهمیت صادرات خدمات و نقش دولت در حمایت از استارتاپ‌ها نیز اشاره کرده است. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر اظهارات الحاجی و تحلیل عمیق‌تر موضوعات مطرح شده در این مصاحبه خواهیم پرداخت.
درباره اسنوا ونچرز:
اسنوا ونچرز در حال حاضر بیشترین تمرکز خود را بر روی کدام حوزه‌های استارتاپی گذاشته است و چرا؟
باتوجه به ماهیت این صندوق یعنی حرکت در زنجیره ارزش شرکت مادر، سرمایه‌گذاری‌های اسنواونچرز نیز تاکنون با رویکرد استراتژیک انجام شده است، حوزه‌های تمرکز این صندوق در راستای توسعه محصولات و عمق بخشیدن به سطح نوآوری آن در سال اول با تمرکز بر زنجیره ارزش افقی گروه انتخاب انجام شد و منجر به 3 سرمایه‌گذاری در سبد محصولات صوتی و تصویری، برودتی و شوینده شد؛ در سال دوم اسنواونچرز با تمرکز بر زنجیره ارزش عمودی سازمان به عنوان بازوی گروه توسعه سرمایه‌گذاری انتخاب در جهت توسعه فعالیت هلدینگ‌های تخصصی اقدام به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های پراپ‌تک، سلامت دیجیتال و تجارت الکترونیک کرده است.
چه معیارهایی برای اسنوا ونچرز در انتخاب یک استارتاپ برای سرمایه‌گذاری مهم‌تر است؟
به طور کلی 4 محور کلیدی برای رشد هر کسب‌و‌کار استارتاپی وجود دارد. محصول، تیم، سرمایه، فناوری و نوآوری.
ما از ابتدا به وضعیت کسب‌و‌کار از این 4 منظر نگاه می‌کنیم و سپس بر اساس معیارهای کمیته ارزیابی اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنیم.
اسنوا ونچرز چه مزیت‌هایی می‌تواند برای استارتاپ‌هایی که در آنها سرمایه‌گذاری می‌کند فراهم کند؟
مهم‌ترین مزیت اسنواونچرز برای سرمایه‌پذیران استفاده از پول هوشمند (Smart Money) موجود در گروه انتخاب است؛ به طوریکه تمرکز اصلی ما جانمایی (Allocate) این استارتاپ‌ها به گونه‌ای در ساختار گروه است که بتوانند حداکثر استفاده را از ظرفیت‌های موجود داشته باشند و بر همین اساس یک کمیته پساسرمایه‌گذاری (Post Investment) در اسنواونچرز وجود دارد که همین وظیفه را برعهده دارد.
روند معمول سرمایه‌گذاری در اسنوا ونچرز چگونه است؟ از ایده اولیه تا سرمایه‌گذاری نهایی چه مراحلی طی می‌شود؟
اسنواونچرز عمدتا در استارتاپ‌های مرحله اولیه (Early Stage) ورود می‌کند و مشابه روند معمول سایر سرمایه‌گذاری‌ها در اینجا نیز 4 مرحله اصلی وجود دارد:
خود اظهاری، موشکافانه اول، موشکافانه دوم و پروپوزال سرمایه‌گذاری.
ما در دو مرحله اول وقت زیادی می‌گذاریم و تنها دلیل آن هم بررسی میزان نقدشوندگی پول هوشمندی است که پس از سرمایه‌گذاری برای آن استارتاپ متصور هستیم.
سقف سرمایه‌گذاری اسنوا ونچرز چه مبلغی است؟
سقف سرمایه‌گذاری خاصی وجود ندارد اما در هر سال بر اساس میزان منابع موجود و رویکرد سرمایه‌گذاری تصمیم می‌گیریم.
چه زمانی اسنوا ونچرز تصمیم به خروج از سرمایه‌گذاری در یک استارتاپ می‌گیرد؟
استراتژی خروج معمولا بر اساس نوع محصول شرکت و میزان یکپارچگی آن با کسب‌و‌کار اصلی گروه انتخاب به دو صورت درون سازمانی و برون سازمانی وجود دارد. چنانچه سطح یکپارچگی استارتاپ با گروه انتخاب بالا باشد، مدل خروج به صورت فروش درون سازمانی است؛ زمان خروج هم معمولا وقتی است که استارتاپ ارتباط سازنده با بهره‌برداران گروه برقرار کرده باشد و به حداقل رشد مورد انتظار صندوق در ابتدای سرمایه‌گذاری رسیده باشد.
سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده:
کدامیک از سرمایه‌گذاری‌های اسنوا ونچرز تاکنون موفق‌تر بوده است؟ چرا؟
به نظرم تیم هوما که الان با برند دان (DONE) روی محصول تلویزیون‌های گروه شناخته شده، یکی از سرمایه‌گذاری‌های موفق بوده است. دلیل آن هم به برقراری یک ارتباط منسجم دو طرفه با هلدینگ تخصصی مربوطه در گروه انتخاب برمی‌گردد که نتیجه بخش بودن آن مرهون تلاش حرفه‌ای تیم کارآفرین نیز بوده است، زیرا علی‌رغم همه مسائلی که در ارتباط با هلدینگ‌های بزرگ وجود دارد، تاب‌آوری تا رسیدن به نتیجه خود یک عامل مهم است.
سرمایه‌گذاری‌های جدید اسنوا ونچرز چه شرکت/ استارتاپ‌هایی است؟
در حال حاضر قرارداد سرمایه‌گذاری چند استارتاپ در حال نهایی شدن است و آخرین آن شرکت سلامت هوشمند بهیان در حوزه سلامت دیجیتال بوده است.
آیا گروه صنعتی انتخاب به کمک بازوی سرمایه گذاری خود یعنی اسنوا ونچرز قصد دارد تحولات بزرگی نظیر آنچه که گروه صنعتی گلرنگ در اکوسیستم استارتاپی ایران رقم زد را پیاده کند؟
بله قطعا همینطور است. ان شاالله به زودی خبرهای آن خواهد رسید.
در مورد حوزه‌های سرمایه‌گذاری:
اسنوا ونچرز در حال حاضر با چه چالش‌هایی در زمینه سرمایه‌گذاری مواجه است؟
به نظر یک چالش اساسی وجود دارد که همه CVCها از جمله ما با آن روبرو بوده‌ایم و آن هم استفاده از ابزارهای توسعه‌ای برای این نوع صندوق هاست که در قانون با محدویت‌هایی روبروست و تنها ابزار در دسترس برای سرمایه‌گذاری‌ها اعتبار مالیاتی است که با توجه به ماهیت پسینی و طولانی بودن نقدشوندگی آن ممکن است، منجر به از دست دادن یک سری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری شود.
آیا اسنوا ونچرز به دنبال همکاری با سایر سرمایه‌گذاران یا شتاب‌دهنده‌ها است؟
بله، اسنواونچرز هم اکنون دارای تفاهم نامه‌های مختلف همکاری با بازیگران اکوسیستم استارتاپی است.
با توجه به اهمیت صادرات در اقتصاد کشور، آیا اسنوا ونچرز برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های صادرات‌محور دارد؟
بله، اساسا صادرات خدمات به واسطه داشتن استعداد (Talent) زیاد در کشور یکی از مزیت‌های نسبی ما در منطقه است. تلاش‌هایی در این زمینه انجام داده‌ایم که امیدوارم در آینده به تحقق عملی برسد.
در مورد اکوسیستم استارتاپی ایران:
به نظر شما اکوسیستم استارتاپی ایران با توجه به شرایط فعلی، توانایی بقا و رشد را دارد؟ چه عواملی می‌تواند به بهبود این اکوسیستم کمک کند؟
بقا و رشد پایدار هر سیستمی، از جمله اکوسیستم استارتاپی ایران، به میزان سودمندی آن برای جامعه بستگی دارد. اگر استارتاپ‌های ایرانی بتوانند به نیازهای واقعی و روزمره مردم پاسخ دهند، آینده‌ای روشن در انتظارشان خواهد بود. با توجه به رشد چشمگیر اقتصاد دیجیتال در سال‌های اخیر، بسیاری از کارآفرینان به این حوزه روی آورده‌اند. اما نباید از یاد ببریم که بسیاری از نیازهای اساسی مردم همچنان برطرف نشده‌اند. برای توسعه پایدار این اکوسیستم، باید به دنبال فرصت‌های جدید و ناشناخته باشیم و تلاش کنیم تا اکوسیستم استارتاپی به سمت تعادل و پاسخگویی به همه نیازهای جامعه حرکت کند.
کدام حوزه‌های استارتاپی به نظر شما در برابر نوسانات ارزی و اقتصادی مقاومت بیشتری نشان می‌دهند و چرا؟
نوسانات اقتصادی روی همه کسب‌و‌کارها از جمله استارتاپ‌ها قطعا اثرگذار است. آنچه که در این میان مهم بوده، رفتن به سمت افزایش کیفیت و تنوع بخشی و ارائه خدمات در بخش‌هایی است که هنوز جای رشد دارد. سهم اقتصاد دیجیتال در ایران به طور قابل توجهی کمتر از میانگین جهانی حدود 15 درصد بوده و این نشان‌دهنده فاصله بسیار زیاد ما در این حوزه است.
چه نقشی را برای سرمایه‌گذاران مانند اسنوا ونچرز در حمایت از استارتاپ‌ها در این شرایط دشوار قائل هستید؟
به طور کلی برای رشد و حمایت از این جریان چاره‌ای جز ورود سرمایه های جدید نداریم. برآورد من این است که این ورود سرمایه‌های شرکت‌های بزرگ نهایتا یک اکوسیستم شرکتی را برای آنها می‌سازد، در حالی که حیات این اکوسیستم هم چنان نیازمند سرمایه‌گذاری زیادی است. البته که وجود و حضور تیم‌های کارآفرین مستعد شرط لازم ورود سرمایه‌گذار است.
چه توصیه‌ای به استارتاپ‌ها برای گذر از این دوره دارید؟ چه استراتژی‌هایی می‌تواند به آنها در بقاء و رشد کمک کند؟
تعریف درست مسئله و شکل‌گیری کسب‌و‌کار مبتنی بر حل آن مسئله نیمی از مسیر است. استارتاپ‌ها خیلی زود فکر می‌کنند که به همه ابعاد مسئله اشراف پیدا کرده‌اند و به همین خاطر دچار یک نوع خطای محاسباتی می‌شوند که خب تغییر مسیر (Pivot) یک امر طبیعی در رشد کسب‌و‌کار استارتاپی است. اما این موضوع جایی معنا پیدا می‌کند که شما حداقل‌های لازم را برای ورود به یک حوزه داشته باشد. به همین خاطر مشورت با منتورهای دلسوز و حرفه‌ای در طول مسیر مهم‌ترین توصیه من به استارتاپ‌هاست.
در مورد آینده:
به نظر شما آینده اکوسیستم استارتاپی ایران چگونه خواهد بود؟ چه فرصت‌ها و چالش‌هایی در انتظار این اکوسیستم است؟
به نظرم اگر اکوسیستم استارتاپی ایران در راستای حل مسائل بزرگی که این روزها در گیر آن هستیم مانند ناترازی در بخش‌های مختلف از جمله انرژی، پیری جمعیت، بازیافت و محیط زیست و …. راهکار نوآورانه داشته باشد و بتواند ارائه دهد، شکل جدیدی به خود می‌گیرد و به رشد خود ادامه خواهد داد، در غیر این صورت با موضوع مهاجرت استارتاپ‌ها روبرو خواهیم بود. در این میان نقش حاکمیت و رگولاتوری به شدت تعیین‌کننده است.
اسنوا ونچرز چه نقشی را برای خود در شکل‌دهی آینده اکوسیستم استارتاپی ایران متصور است؟
اسنواونچرز از همان ابتدا با هدف به جریان انداختن نوآوری باز (Open Innovation) در سطح یک گروه صنعتی بزرگ شکل گرفت و سعی کرد در امتداد بخشیدن به این موضوع با ورود کسب‌و‌کارهای جدید نقش جدی و محوری داشته باشد. به همین خاطر مدل حرکت ما در یک صنعت کاملا رقابتی که به صورت B2C عمل می‌کند و هزینه فرصت (Opportunity Cost) برای آن یک موضوع جدی است، می‌تواند در آینده برای سایر مجموعه‌هایی که به دنبال این نوع کارها هستند، مفید باشد.
دیدگاهتان را بنویسید