حامد بیدی، بنیان‌گذار و مدیرعامل پلتفرم کارزار:بیشترین کارزارهای رفع محدودیت اینترنت از سوی نوجوانان نسل آلفا ثبت شد
در گفت‌وگو با «ایرانیان استارتاپ»، حامد بیدی، بنیان‌گذار و مدیرعامل پلتفرم کارزار، از تجربه‌های فشرده و پرچالشی گفت که جنگ و محدودیت‌های اینترنتی در دوران جنگ ۱۲ روزه برای این پلتفرم به‌همراه داشته‌اند. او از افت ناگهانی مشارکت کاربران، چالش‌های فنی گسترده و محدودیت‌های امنیتی در انتشار کارزارهای صلح سخن گفت؛ اتفاقاتی که به گفته او، نقش پلتفرم‌های اجتماعی مدنی را در شرایط بحرانی به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده‌اند. او در این گفت‌وگو به جزئیاتی جنجالی درباره تأثیر قطعی اینترنت و فیلترینگ بر فضای مطالبه‌گری مردم و عملکرد پلتفرم کارزار پرداخت.
کاهش ناگهانی مشارکت در آغاز جنگ
مدیرعامل کارزار اعلام کرد که در روز نخست جنگ، یعنی ۲۳ خرداد، تعداد امضاهای ثبت‌شده در پلتفرم با افت چشم‌گیری مواجه شد. او این کاهش را بازتاب طبیعی فضای شوک‌زده و بحران‌زده جامعه در نخستین ساعات درگیری توصیف کرد. با این حال، به فاصله کوتاهی از همان روز، کارزارهایی با موضوعات مرتبط با شرایط جنگی در پلتفرم به ثبت رسیدند و برخی از آنها ظرف چند روز در فهرست داغ‌ترین کارزارها قرار گرفتند.
رشد چشم‌گیر مطالبات حوزه آموزش
بیشترین بازخوردها در آن دوره به مطالبات حوزه آموزش اختصاص داشت. به‌ویژه دو کارزار قابل‌توجه: نخست، کارزار «درخواست مجازی شدن امتحانات پایان‌ترم دانشجویان» که در شامگاه ۲۳ خرداد ثبت شد و طی چند روز بیش از ۶۷ هزار امضا جذب کرد.
دوم، کارزار «لزوم تعویق کنکور سراسری تیر ۱۴۰۴ به دلیل تشویش اذهان داوطلبان» که یک روز بعد، در ۲۴ خرداد راه‌اندازی شد و بیش از ۷۴ هزار امضا به‌دست آورد. همچنین کارزارهایی با موضوع آزمون استخدامی آموزش و پرورش و دیگر مسائل دانشگاهی نیز هر یک بین ۱۰ تا ۲۰ هزار امضا کسب کرده و در جمع پرمخاطب‌ترین کارزارهای آن روزها قرار گرفتند.
سانسور کارزارهای صلح؛ انتشار محدود مطالبات جنگی
بیدی توضیح داد که کارزارهای مرتبط با جنگ عمدتاً در دو دسته به ثبت رسیدند. دسته نخست، درخواست‌هایی برای حمله متقابل به اسرائیل بودند که با وجود تعداد ثبت بالا، موفق به جذب امضای چشم‌گیر کاربران نشدند. دسته دوم، شامل مطالبات صلح‌طلبانه و توقف جنگ بود که به گفته او، به دلیل ملاحظات امنیتی از سوی نهادهای مسئول، امکان انتشار در پلتفرم را نیافتند!
او همچنین به کارزارهایی اشاره کرد که با محتوای مغایر با قوانین داخلی پلتفرم ثبت شده بودند؛ از جمله درخواست‌هایی درخصوص ساخت بمب اتم یا استفاده از سلاح هسته‌ای که به دلیل اینکه با خط‌مشی ضدخشونت کارزار هم‌خوانی نداشتند، منتشر نشدند.
افت شدید مشارکت پس از قطعی اینترنت
به گفته بیدی، یکی از تأثیرگذارترین عوامل کاهش مشارکت کاربران، قطعی گسترده اینترنت و عدم دسترسی آنها به شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای VPN بود. او گفت: «وقتی امکان تبلیغ و ترویج کارزارها در شبکه‌های اجتماعی از بین می‌رود، طبیعی‌ست که میزان مشارکت کاربران نیز کاهش یابد. این وضعیت تا زمان بازگشت تدریجی اینترنت ادامه داشت.»
کارزار برداشتن محدودیت اینترنت؛ صدای بلند نسل آلفا
در همین فضا، یکی از کارزارهای چشم‌گیر، کمپین «درخواست برداشتن محدودیت اینترنت بین‌المللی در وضعیت جنگی» بود که در ۳۰ خرداد ثبت شد و تا امروز بیش از ۴۵ هزار امضا جذب کرده است. بیدی این کمپین را بازتابی از دغدغه جدی کاربران نسبت به دسترسی آزاد به اینترنت دانست. او اشاره کرد که بخش زیادی از کارزارهایی با موضوع بازگشت اینترنت، از سوی نوجوانان نسل آلفا نوشته شده بودند.
این مطالبات اگرچه به دلیل ادبیات غیررسمی و عدم رعایت استانداردهای لازم اغلب تأیید نشدند، اما از نظر تعداد بسیار بالا بودند و نشان می‌دادند که برای این گروه، قطع اینترنت مهم‌ترین آسیب اجتماعیِ ناشی از جنگ بوده است.
اختلال‌های فنی گسترده؛ از ابزارهای هوش مصنوعی تا توسعه متوقف‌شده
مدیرعامل کارزار در ادامه از چالش‌های فنی کم‌سابقه‌ای گفت که در دوران قطعی اینترنت با آنها مواجه بودند. او تأکید کرد که قطعی اینترنت حتی دیتاسنترها را نیز از اتصال محروم کرده بود و این مسئله نه‌تنها ارتباط کاربران در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی را قطع کرد، بلکه فرصت روایت دیدگاه‌های عمومی در پلتفرم‌های بین‌المللی را نیز از بین برد.
او به قطع سرویس‌های بین‌المللی مورد استفاده کارزار اشاره کرد که بسیاری از آنها در حوزه پردازش و ویرایش کارزارها با کمک هوش مصنوعی فعال بودند. بیدی گفت: «روند توسعه پلتفرم به دلیل وابستگی به ابزارهای برنامه‌نویسی بین‌المللی متوقف شد و حتی رفع باگ‌ها و افزودن قابلیت‌های جدید با مشکل جدی مواجه گردید.»
کاهش شدید درآمد به‌دلیل اختلال در درگاه‌های بانکی
او همچنین از اختلال گسترده در درگاه‌های بانکی خبر داد که باعث شد درآمد پلتفرم به‌طور موقت به نزدیک صفر برسد. به گفته بیدی، با تلاش‌های فنی، این مشکل تا حدودی بهبود یافته، اما هنوز بخش قابل‌توجهی از آن پابرجاست.
قطع پیامک و ایمیل؛ شکسته شدن زنجیره اطلاع‌رسانی
یکی دیگر از مشکلات کلیدی این دوران، ممنوعیت ارسال پیامک‌های حاوی لینک بود. بیدی توضیح داد که هیچ اپراتوری، چه در سطح فردی و چه سامانه‌های پیامکی، امکان ارسال پیامک‌هایی با لینک را نداشتند. به‌دلیل همین مسئله، پلتفرم کارزار نتوانست از طریق پیامک، لینک کارزارهای ثبت‌شده را به کاربران اطلاع‌رسانی کند؛ اتفاقی که یکی از دلایل اصلی افت شدید مشارکت و امضاها در پلتفرم کارزار بود. از سوی دیگر، قطع ارتباط سرورها با اینترنت بین‌المللی باعث شد ارسال ایمیل‌های تأیید امضا نیز دچار اختلال شود و این موضوع بیش از پیش بر کاهش تعاملات کاربران دامن زد.
کارزارهایی که اجازه انتشار نیافتند
بیدی در بخشی دیگر از گفت‌وگو، درباره محدودیت‌های امنیتی محتوایی گفت: «بسیاری از کارزارهایی که روایت متفاوتی از جنگ ارائه می‌دادند، امکان انتشار پیدا نکردند در حالی که این کارزارها می‌توانستند به بازنمایی واقعیت‌های مردمی و تنوع صدای جامعه کمک کنند، اما به ملاحظات امنیتی محدود شدند.»
او افزود: «در نتیجه، روایت‌های منتشرشده در پلتفرم صرفاً محدود به چارچوب رسمی حاکمیت و محتوای منتشر شده در صداو‌سیما بود و ما نتواستیم از هیچ پویشی با زاویه‌ای متفاوت یا صدایی که خواستار توقف جنگ باشد، میزبانی کنیم.»
سانسور اجتماعی، راه‌حلی موقت اما پرهزینه
در پایان، مدیرعامل کارزار تأکید کرد که در شرایط بحرانی، کشورها معمولاً از ظرفیت‌های اجتماعی و مدنی خود استفاده می‌کنند، اما قطع اینترنت و محدودسازی پلتفرم‌هایی مانند کارزار برای سانسور جامعه، گرچه ممکن است در کوتاه‌مدت مؤثر باشد، در بلندمدت خسارت‌هایی به‌همراه دارد که جبران آنها ساده نخواهد بود!
دیدگاهتان را بنویسید