مدیرعامل اسنپدکتر:آییننامه رسانش دارو، پایان بلاتکلیفی و گامی برای شفافیت و دسترسی هوشمند است
پس از سالها کشمکش و جدال بر سر نحوه عرضه اینترنتی دارو و محصولات داروخانهای، سرانجام آییننامه حمل و عرضه دارو توسط سکوهای ایترنتی ابلاغ شد. این آییننامه با وجود تعیین محدودیتهایی برای پلتفرمهای آنلاین، از سوی فعالان این حوزه به عنوان یک گام بزرگ و ضروری در نظام سلامت کشور تلقی میشود.
وزارت بهداشت چندی پیش آییننامه عرضه دارو توسط پلتفرمهای اینترنتی را ابلاغ کرد. بر اساس مفاد این آییننامه، سکوهای آنلاین، صرفاً به عنوان واسطه و تسهیلگر میان داروخانهها و کاربران عمل میکنند و حق فروش مستقیم دارو یا محصولات داروخانهای را ندارند. این محدودیت نشان میدهد که مسئولیت اصلی فروش و نظارت، همچنان بر عهده داروخانه و متخصصان داروساز باقی میماند.
با این حال، ابلاغ همین چارچوب قانونی، پایاندهنده وضعیت تعلیق و بلاتکلیفی طولانی مدت در این عرصه است که به گفته فعالان، به کسبوکارهای سلامت دیجیتال صدمات جدی وارد کرده بود. رضا ماهر، مدیرعامل اسنپدکتر در گفتوگو با «ایرانیان استارتاپ» درباره انتشار این آییننامه گفت: «انتشار آییننامه جدید رسانش محصولات داروخانهای توسط سکوها، بدون شک خبر خوشایندی برای کاربران و فعالان حوزه سلامت دیجیتال است. ورود دستگاههای حاکمیتی از جمله وزارت بهداشت، وزارت ارتباطات، معاونت علمی ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی، با هدف حمایت از منافع کاربران، در نهایت منجر به تسهیل استفاده عادلانه و هوشمند دسترسی به خدمات داروخانهای خواهد شد. با این حال، این اقدام اولین گام در مسیر تحقق این هدف است و باید منتظر اقدامات بعدی باشیم.»
او در ادامه ضمن تاکید بر این موضوع که این آییننامه، صرفا بر تعامل بر خط و توزیع محصولات داروخانهای تمرکز دارد و شامل فروش اینترنتی دارو به صورت مستقیم نمیشود، اظهار داشت: «این آییننامه شامل دستورالعمل رسانش دارو و محصولات داروخانهای از طریق سکو است و سکو فروشنده دارو یا محصولات نیست. بلکه صرفا با برقراری تعامل برخط با داروخانه، دسترسی کاربر به دارو و محصولات داروخانهای را فراهم میکند.»
ماهر در پاسخ به این سوال که این آییننامه بیشتر نقش تسهیلگری یا نظارتی دارد؟ گفت: «آییننامه رسانش آنلاین محصولات داروخانهای توسط سکو، اساسا یک چهارچوب قانونی برای کنترل کیفیت، امنیت و مسئولیتپذیری داروخانه و سکو ایجاد میکند، نه اینکه مستقیما فرایندها را سادهتر یا سریعتر کند. با این حال، تسهیلگری نقش ثانویهای است که از دل نظارت بیرون میآید. مثلا با قانونی کردن فعالیت سکوها در حوزه رسانش دارو، دسترسی به دارو برای بیماران تسهیل و فرصت برای رقابت سالم سکوها فراهم میشود.»
سهم ناچیز نسخههای دارویی از سفارشات آنلاین
این آییننامه همچنین موضوع حساس دسترسی به نسخ الکترونیکی را روشن کرده و حق دسترسی را منحصراً در اختیار داروخانهها قرار داده است. با این حال، اسنپدکتر تأکید دارد که این محدودیت خللی در عملکرد سکوها ایجاد نمیکند، زیرا بخش عمدهای از تقاضای کاربران، محصولات غیردارویی است. مدیرعامل اسنپدکتر در پاسخ به این پرسش که آیا عدم دسترسی سکوها به محتوای نسخه الکترونیکی تجربه کاربری را مختل نمیکند، توضیح داد: «اسنپدکتر به عنوان یک سکوی تعاملی که صرفا روی رسانش محصولات داروخانهای تمرکز دارد، به محتوای نسخ دسترسی ندارد و براساس قانون، امکان دسترسی به محتوای نسخه در اختیار داروخانهها است. در نتیجه، الزامی که در آییننامه در رابطه با نسخ الکترونیکی برای سکو در نظر گرفته شده، تاثیری روی شیوه کارکرد ما ندارد. از سوی دیگر، بر خلاف تصور عموم، نسخ دارو سهم ناچیزی از درخواست کاربران دارد و محصولات غیر نسخهای اعم از اقلام آرایشی، بهداشتی و مراقبتی بیشترین سهم از درخواستها را شکل میدهند.»
آییننامه عرضه اینترنتی دارو توسط سکوهای آنلاین بر الزامات سختگیرانه حمل و نقل (شرایط دما، GPS و بستهبندی) برای رسانش دارو نیز تأکید کرده است. مدیرعامل اسنپدکتر درباره این موضوع میگوید: «طبق دستورالعمل و ضوابط ابلاغ شده، الزامات حمل و نقل داروها در چهارچوب «توافقنامه سطح خدمات» (SLA) مشخص میشود که هنوز توسط سازمان غذا و دارو به ما ابلاغ نشده است. با این حال، ما به عنوان سکو موظف به رعایت مفاد موجود در توافقنامه سطح خدمات خواهیم بود.»
فناوری در خدمت داروخانهها
نظام دارویی کشور همواره با چالشهایی در توزیع و فروش اقلام غیردارویی روبرو بوده است. با ابلاغ آییننامه جدید، این فرصت فراهم شده که داروخانهها با استفاده از فناوریهای پلتفرمها، ضمن بهبود بهرهوری داخلی، مرجعی ایمن و قابل اعتماد برای تهیه محصولات بهداشتی و مکملها باشند. رضا ماهر در خصوص تمایل داروخانهها با همکاری با سکوهای آنلاین اظهار میکند: «با توجه به شواهد و تجربه تاسیس سایتهای اینترنتی توسط داروخانهها در دهههای اخیر، به نظر میرسد داروخانهها تمایل به فعالیت با پلتفرمهای فروش آنلاین را دارند. بنابراین، سکوها که نقش تسهیلگر خدمات رسانش و تامین کننده فناوری را برعهده دارند، میتوانند مورد استقبال داروخانهها قرار بگیرند.»
او در ادامه اضافه کرد: «ضمن اینکه سکوها میتوانند با تسهیل دسترسی کاربران به داروخانه برای خرید اقلام غیر دارویی مثل لوازم آرایشی و بهداشتی و مکملها، مرجع قابل اعتماد و جایگزینی ایمن برای مسیرهای غیر رسمی تهیه این محصولات باشند. چرا که مستقیما محصولات را از داروخانه و با نظارت مسئول فنی و با رعایت استانداردهای حمل به دست آنها میرسانند. این رویکرد باعث افزایش درآمد، کاهش هزینهها، بهبود وفاداری مشتری و افزایش بهرهوری داروخانه میشود و اقتصاد داروخانه را به شکل پایداری بهبود میبخشد.»
مدیرعامل اسنپدکتر همچنین در پاسخ به این سوال که در صورت بروز اشتباه در تحویل دارو یا تأخیر در ارسال، مسئولیت با داروخانه است یا پلتفرم؟ گفت: «براساس ضوابط ابلاغ شده از سوی وزارت بهداشت و ارتباطات، مسئولیتهای داروخانه، سکو و همچنین شرکتی که خدمات لجستیک ارائه میدهد، باید در دستورالعمل جداگانهای تحت عنوان «توافقنامه سطح خدمات» دیده شود. این توافقنامه توسط کارگروه مشترک تنظیم و به هر کدام از طرفین ابلاغ میشود. در حال حاضر این توافقنامه هنوز از سوی کارگروه تنظیم و به ما ابلاغ نشده است. قاعدتا مسئولیت هر یک از طرفین ارائهدهنده خدمت به کاربر، براساس ماهیت و شرح وظایف آن در نظر گرفته خواهد شد.»
از صف داروخانه تا سفارش آنلاین
با اجرای سراسری آییننامه جدید رسانش دارو، به نظر میرسد مسیر تازهای برای دیجیتالی شدن خدمات دارویی در کشور باز شده است؛ مسیری که اگرچه فعلاً به مرحله فروش آنلاین نرسیده، اما میتواند نقطه عطفی در مدیریت زنجیره تأمین، کاهش مراجعات حضوری و ارتقای شفافیت در بازار دارو باشد. رضا ماهر، مدیرعامل اسنپدکتر در این باره میگوید: «با امکان دسترسی آنلاین کاربران به داروخانه از طریق سکو، مردم میتوانند بسیاری از نیازهای خود را بدون مراجعه فیزیکی به داروخانه برطرف کنند. این موضوع باعث کاهش تراکم و بار مراجعات حضوری به داروخانه، صرفهجویی در زمان و کاهش خطر انتقال بیماریهای مسری میشود.»
او در ادامه اضافه کرد: «بهبود مدیریت منابع و زنجیره تأمین داروها از دیگر مزیتهای آن است که میتواند به حل مشکل کمبود یا نایاب شدن بعضی از داروها کمک کند. همچنین سکو با ارائه و نمایش قیمت داروها و محصولات به کاربران، میتواند باعث شفافیت در قیمتگذاری دارو شود. این شفافیت نه تنها میتواند سطح نظارت نهادهای متولی قیمتگذاری را بالا ببرد و مانع گرانفروشی دارو شود، بلکه میتواند دسترسی عادلانه افراد به دارو را نیز تسهیل کند. مجموع این مزیتها میتواند هزینههای مستقیم و غیرمستقیم نظام سلامت را کاهش دهد؛ مبالغی که میتواند برای ارتقای زیرساختهای سلامت، افزایش کیفیت خدمات درمانی و حمایت از بیماران در بخشهای دیگر صرف شود.»
مدیرعامل اسنپدکتر در پایان با بیان این که سرعت عمل در تکمیل فرآیند تنظیمگری و قانونگذاری و در نهایت تسریع در اجرایی شدن آن، مهمترین عامل موفقیت این آییننامه خواهد بود، اظهار کرد که هرچه این فرایند با دقت، انسجام و هماهنگی بیشتری میان دستگاههای مرتبط پیش برود، زمینه اجرای سریعتر و مؤثرتر آن فراهم میشود. ماهر معتقد است که تأخیر در نهاییسازی یا اجرای مقررات، علاوه بر ایجاد سردرگمی در میان فعالان این حوزه، میتواند موجب تحمیل ضرر و زیان به کسبوکارها و از دست رفتن فرصتهای اقتصادی شود؛ درحالی که اقدام بهموقع، ضامن تحقق اهداف و اثربخشی واقعی این آییننامه خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید